شما هم می توانید بچه دار شوید؟!

در این مقاله مطالب مهمی در مورد  بچه دار شدن و انعقاد نطفه بیان میشود:

عوامل ناباروری و درمان آن :

باید دانست که زن و مرد، در یک صورت، برای همیشه عقیم بوده و باید از بچه‌دار شدن ناامید باشند و آن در صورتی است که زن روی زهار خود (زیر شکم) و مرد روی آلت خود (روی عانه) موی نداشته باشند.
در غیر این صورت (در صورت وجود موی) ایندو، استعداد باروری را دارند و عقیم نمی‌باشند و تنها موانعی موجب عدم باروری شده است. این عوامل می‌تواند از این قرار باشد:
۱) ضعف اسپرم و تخمک ۲) کمی تعداد اسپرم و تخمک ۳) راه‌بندان در زهدان زن ۴) انسداد لوله‌های رساننده‌ی اسپرم و تخمک ۵) غلبه گرمی شدید که موجب سوخته شدن اسپرم و تخمک می‌شود. ۶) سردی شدید که موجب ناتوان شدن تخمک و اسپرم می‌شود. ۷) سردی شدید رحم زن که نطفه را بارور نمی‌سازد، وجود عارضه‌هایی مثل عفونت و کیست در رحم و تخمدان زن، ۸) کوچکی آلت مرد، که اسپرم را به رحم نمی‌رساند ۹) سوء مزاج زهدان و ….

گاهی هیچ یک از عارضه‌های فوق وجود ندارد و تنها علت عدم باروری، وجود ناامیدی و استرس و اضطراب و غم و اندوه در زن می‌باشد، مخصوصاً اگر موردی مبنی بر وجود اشکال در امر باروری وجود داشته باشد، یا حرف و حدیث دیگران و اطرافیان که همین حالت روانی پریشانی که به زن روی می‌آورد می‌تواند، مانع باروری وی شود، اگر چه هیچ اشکالی در دستگاه‌های زن و مرد وجود نداشته باشد. و تو باید به این نکته اهمیت دهی.
یکی از عوامل دیگر نازایی و ناباروری در مرد و زن، اعمال پزشکی طب کلاسیک می‌باشد. داروهای قوی و بسیار مُضر و انواع آمپول‌ها، مخصوصاً، اعمال جراحی مثل بیماری واریکوسل، جراحی رحم، جراحی کیست و امثال اینها، که خطر ناباروری همیشگی را به دنبال خواهد داشت، چرا که در اعمال جراحی در نقاط حساس و پُرعصب و مویرگ، خطر قطع مویرگ و عصبهایی را که به چشم نمی‌آید و در طب کلاسیک اهمیت ندارد، ولی در اصل عهده دار کاری در زمینه باروری را داراست، خواهد بود. و این‌ گونه عارضه‌ها که بر اثر دست کاری شدن و از حالت طبیعی بیرون آوردن عضو، روی می‌دهد، معمولاً قابل جبران نخواهد بود.

علت شایع ناباروری:
امروزه عمده علت ناباروری در زن و مرد، غلبه سردی می‌باشد، در مردان، غلبه سردی، ناتوانی و ضعف اسپرم را به دنبال دارد و در زنها، غلبه‌ی سردی علاوه بر مورد مذکور، رحم را سرد کرده، و رحم سرد نمی‌تواند نطفه را گرم کرده و بارور کند، مثل پرنده‌ای که با بدن سرد روی تخم‌ها می‌خوابد که این کار، باعث جوجه شدن تخمها نخواهد شد. و علت سردی زیاد بدن در این عصر، استفاده از غذاهایی می‌باشد که در زیر توضیح داده می شود:
۱) تمام غذاهای آماده و کارخانه‌ای ۲) تمام مواد غذایی که در تکوین و تهیه‌ی آن از مواد شیمیایی و نگه‌دارنده‌ها استفاده شده است ۳) گوشت گاو و گوساله (بجز گوساله بسیار جوان) ۴) غذاهای فریز شده و از شب مانده شده ۵) لبنیات مخصوصاً ماست و دوغ تُرش ۶) انواع ترش مزه‌ها مخصوصاً سرکه، آبغوره، و مخصوصاً سرکه‌های شیمیایی کارخانه‌ای ۷) ماکارانی ۸) روغن نباتی جامد و مایع ۹) سرخ کردنی با روغن نباتی ۱۰) استفاده از بویهای شیمیایی مثل ادکلن و عطر مصنوعی و انواع اسانسها و خوشبو کننده‌های مصنوعی (توجه کنید که استشمام بویها در زنان، سریعاً به رحم آنها منتقل می‌شود) ۱۱) موسیقیهای تند مثل انواع جاز و موسیقی پاپ، رپ و… ۱۲) اندوه و غم فراوان ۱۳) بی‌تقوایی و ملزم نبودن به واجبات و ترک محرمات ۱۴) غذاهای حرام ۱۵) برنج و عدس (بدون مصلماتی مثل کشمش و خرما) ۱۶) سبزی گشنیز (که برای زنان مخصوصاً دختران جوان، عقیم کننده است) ۱۷) رُبّ نارنج ۱۸) میوه‌های کال ۱۹) پُر خوری و بَد خوری (که به شدت سردی بدن را موجب می‌شود) ۲۰) گرسنگی مفرط ۲۱) روزه گرفتن بدون خوردن سحری ۲۲) تماس زیاد بدن و رحم با آب سرد مثل استفاده زیاد از استخر شنا ۲۳) خیار و گوجه و کاهو و هندوانه ۲۴) مواد مخدر ۲۵) کافور ۲۶) آب یخ (مخصوصاً اگر قالب یخ را در آب اندازند) و بستنی‌ها
موارد ذکر شده در نازایی خانمها نقش اصلی را در این زمان به عهده دارد، و در آقایان هم مؤثر است. اما نه به اندازه‌ی خانمها، مخصوصاً اگر مزاج طبیعت زن و مرد، سرد باشد (سودآوری یا بلغمی) این موارد، تأثیر مضاعفی در ناباروری خواهد داشت.

(غذاهای گرم مزاج برای تقویت اندام تناسلی در مرد و زن در صورت غلبه سردی):
۱) عسل ۲) کشمش ۳) خرما ۴)زیره ۵) نخودآب برای مردان ۶)رازیانه و عرق رازیانه برای زنان ۷) کرفس ۸) روغن حیوانی گاو ۹) گوشت گوسفند و مرغ ۱۰) زنجبیل و فلفل برای افراد بلغمی مزاج ۱۱) مالیدن روغن‌های گرم به بدن ۱۲) استفاده از عطرهای طبیعی گرم ۱۳) تخم مرغ عسلی ۱۴) پیاز ۱۵) روغن و خود زیتون ۱۶) ورزش ۱۷) تعادل در خوراک و خواب ۱۸) عدم خواب روزانه ۱۹) دستورات شرعی و عبادت و ذکر و تلاوت قرآن. ۲۰) باد کش گرم و خشک کل بدن مخصوصاً زیر شکم و پشت ۲۱) بادام و انجیر و گردو و نخودچی و پسته ۲۲) شربت عسل + گلاب + زعفران و کمی سرکه طبیعی انگور و آب ۲۳) نعناع و پونه و سبزی تره

«از کجا بدانیم که در مورد ناباروری، مقصر مرد است یا زن»
حکما چندین راهکار را برای مشخص شدن مقصر ارائه داده‌اند، که بهترین و ساده‌ترین آنها این امر می‌باشد:

1. زن و مرد، نطفه‌ی خود را داخل آب بیندازند، هر نطفه که به زیر آب رفت، سالم و آنکه روی آب ماند، مقصر اوست.
2. زن، قیفی به زهدان خود بردارد (قسمت لوله‌ی قیف را داخل رحم کند) و عطری خوشبو را زیر قیف بخور دهد (بخور عطر به داخل زهدان برود) اگر عطر و طعم بخور به دهان زن برسد، زن سالم است. یا اینکه زن سیر را به صورت شیاف به خود بردارد، اگر طعم و بوی سیر به دهان وی برسد، زهدان زن سالم است و انسداد و گرفتگی ندارد. در غیر این صورت مجرای زهدان بسته شده است.

اگر زن هیچ یک از این دو مورد اشکال را نداشته باشد، باید مداوا روی مرد انجام شود. و هر یک از این دو مورد، اگر در زن باشد، باید مداوا شود، مورد اولی معمولاً از غلبه‌ سردی و رطوبت و یا ضعف شدید بدنی می‌باشد و مورد دوم انسداد مجاری زهدان است که به راحتی قابل معالجه است.
نکاتی دیگر:
اگر زن بعد از پاک شدن از خون حیض، دهانه‌ی زهدانش رطوبی باشد، (از دهانه‌ی زهدان رطوبت بیرون بیاید) این زن، باردار نمی‌شود، چرا که رطوبت زیاد در زهدان، نطفه و جنین را می‌لغزاند و اگر باردار هم بشود، قبل متولد شدن فرزند، جنین سقط می‌شود.
و در آخر، سردی زیاد، گرمی زیاد، رطوبت زیاد، چاقی زیاد، ضعف جسمانی زیاد، لاغری زیاد، کوچکی آلت، همگی عامل نازایی و ناباروری می‌باشند که باید عامل اصلی را، طبیب سنتی اسلامی مجرب، شناسایی کرده و درمان نماید.

آداب متولد شدن فرزند :

در کتاب نفیس تقویم الابران که نسخه‌ی خطی آن نزد نگارنده می‌باشد، در مورد آداب تولد کودک اینچنین آمده است: اما مولود باید در خانه معتدل به دنیا بیاید، و چون جدا شود، ناف وی را از بالای چهار انگشت قطع کنند و خرقه به روغن (روغن حیوانی گاو) بیالایند، و بر آن نهند، (این دستورالعمل بسیار مؤثر می‌باشد و زخم ناف کودک را به سرعت خشک کرده و مانع از عفونت وی می‌شود و روغن حیوانی گاو، روغنی است که از کرة گاو بدست می‌آید) و مولود را به آب و نمک بشویند، چنانکه آب به دهان و بینی وی نرسد و اگر سماق هم بدان اضافه کنند بهتر است. (توجه شود که از نمک یُد دار استفاده نشود بلکه از سنگ نمک یا نمک دریا استفاده شود) و بعد از آن به آب خالی بشویند، و عسل در دهان او گذارند، و او را در قنداق بپیچند، چنانکه هر عضوی در جای خود باشد، و در خانه تاریک پرورش دهند (چند مدت اول تولد، هر چه محل کودک تاریک باشد بهتر است) و هر چند روز یک‌بار به آب خالی بشویند. و اگر چه شیر مادر بهترین شیر برای کودک است، اما اگر تا چهل روز، دیگری به او شیر دهد بهتر می‌باشد، به شرطی که آن زن دیگر چهل روز از وضع حملش گذشته باشد و مادر باید که غذاهای لطیف و معتدل بخورد، و هر بامداد پستان خود را کمی بدوشد و بعد آن به کودک شیر بدهد. و مادر از حرکت مفرط (حرکات و اعمال خستگی آور) و ریاضت (سختی و فشار جسمی و روحی) اجتناب نماید، و مدتی بعد وضع حمل، مجامعت نکند. و اگر شیر او غلیظ باشد، شربتهای لطیف کننده مثل سکنگبین بنوشد، و حرکات معتدل مفید بود و اگر شیر او رقیق باشد، غذاهای غلیظ مثل هریسه (حلیم) میل کند و اگر شیر وی زیاد باشد چنانکه بیم آن باشد که در پستان فاسد شود، غذا کم بخورد و اگر بیماری بر مادر عارض شود، به طفل شیر ندهد تا بیماری وی زایل شود. و مدت شیردهی دو سال باشد و نزدیک دو سال، به طفل کم‌کم آب بدهند و به غذا دادن عادت دهند، و شیر برنج (فرنی و هلیله بادام) و نان و عسل بدهند، چون آثار برآمدن دندان در کودک ظاهر شد، روغن بابونه و عسل به لثه او بمالند، و اگر انگشت خود را زیاد به دهان می‌گیرد و می‌مکد، دهان او را با عسل و نمک بشویند، (مقداری نمک دریا را با عسل مخلوط کرده، با انگشت به دهان و لثه‌ی کودک بمالند)، و در مواقع بیمار شدن طفل، باید که معالجه‌ی طفل و مادر، هر دو را بکنند. (نکته بسیار مهم است که تا وقتی فرزند شیرخواره است، عمدة درمان وی را باید روی مادر انجام داد تا داروی لطیف شده از طریق شیر مادر، به او منتقل شود، و چه بسا، اکثر امراض نوزاد، از مادر به او منتقل می‌شود، که در این صورت مادر باید مراقب تغذیه خود باشد).

آداب دوران بارداری :

در این دوران حساس،تمامی رژیمهای ذکر شده در زمان قبل انعقاد نطفه باید رعایت شود به اضافه چند نکته مهم دیگر؛
۱-خانم باردار هر صبح ناشتا ۱ قاشق عسل بلیسد یا شربت کند
۲-خانم باردار اگر دچار ضعف بنیه بدن می باشد و یا خشکی مزاج،هر روز ۱ لیوان لعاب برنج میل کند(نیم پیمانه برنج را بپزید آبکش کرده لعاب آنرا میل کنید)
۳-هفته ای چند بار کته برنج با پیاز پخته (پیاز را روی برنج گذاشته دم کنید)
۴-میوه به که خون را صاف کرده ،باعث زیبایی و شفاف شدن رخسار کودک می شود.
۵-اگر فصل بهار و تابستان است،خوردن شربتها و غذاهای دارای طبیعت خنک مثل؛ شربت سرکه طبیعی با شیره انگور، سرکه با عسل ،کاهو باسکنجبین،سالاد با روغن زیتون،دوغ و ماست محلی و …
۶-اگر فصل پاییز و زمستان است خوردن غذاها و شربتهای دارای مزاج گرم مثل؛خورشت فسنجان ،حلیم، کباب گوسفند تازه ،کشمش،خرما ،پاچه گوسفند و بزو …

حالات روحی روانی؛
در این مدت نه ماه بارداری باید از موسیقی سریالها و فیلمهای خیالی و غیرواقعی (مخصوصا صحنه های ترس،هیجانی،و جنایی و خونریزی )خواندن رمان و کتابهای خیالی، صداهای بلند و خشن ، رنگهای تیره مخصوصا مشکی،سرعت و شتاب در رانندگی و ترمز های شدید،مجالس لهو و گزاف ،همنشینی با افراد بد اخلاق و بی تقوا و بد قیافه وبی قید و بند،رفتن به قبرستان ،و حد الامکان مراسم ختم اموات،و افکارپریشان و خیا لبافی و فکرهای باطل پرهیزشود.
همچنین؛دائم الوضو بودن ،تلاوت قرآن،استنشاق از هوای بین الطلوعین،رعایت مسایل شرعی مخصوصا نماز اول وقت ،دوری از هر گونه حرام گناه ،مخصوصا غیبت و تهمت و دروغ و شنیدن آنها و سو ء ظن به دیگران،حفظ ادب در تمام شئون،افکار و خیالات مثبت و امید وارانه،خوش بینی،و همنشینی با انسانهای مؤدب و با تقوا و خوش رو،تاثیر سرنوشت سازی روی شکل گیری شخصیت و خلق و خوی جنین خواهد داشت.بسیار نیکوست که نام فرزند از همان اوایل تعیین شود و مادر با جنین خود با نام صحبت کند(سفارش احادیث)
و اما بر آنکه از ماه اول بارداری باید که از فصدرگ،حجامت داروهای قی آور ،مسهل ،بویهای تند و تیز،و تحرک بدنی شدید،اجتناب شود تا ماه بگذرد از ماه چهارم اگر یکی از موارد فوق بر حسب اضطرارنیاز شود ضرری نخواهد داشت. از ماه هفتم تا آخر همان پرهیزات دوباره باید رعایت شود تا وضع حمل. از ماه هفتم به بعد مربای گل انگبین(گل محمدی را با عسل بکوبید ۴۰ روز در ظرف شیشه ای در مجاور آفتاب قرار دهید) و شربت سکنگبین(شربت عسل و سرکه طبیعی انگور-بسیار کم – و عرق نعناع و آب)بسیار مفید است.
و همچنین از ماه هفتم به بعد ، ترک شهوت و جماع شود مطلقا.در این ایام تحرک ملایم بسیار خوب می باشد و در ماه نهم ،پیاده روی روزانه تاثیر بسزایی در وضع حمل آسان و طبیعی خواهد داشت همچنین، روغن مالی شکم و لگن.

آداب بارداری از منظر طب اسلامی

بدانکه تربیت فرزند از زمان قبل انعقاد نطفه شروع می شود و در طی ۹ ماه در رحم مادر شکل گرفته و عمده تربیت با به دنیا آمدن طفل،پایان می پذیرد و اصولا بعد متولد شدن،آنچه امروزه تربیت و راهکارهای آن نامیده اند آغاز می شود.تنها امر و نهی تربیتی می باشد که بر اساس اخرین راهکارهای تربیتی بنا شده است.به قولی دیگر،نقصها و خلا های موجود در طی قبل تولد را با این اجبارها در غالب امر و نهی باید جبران نمود.و بدانکه طبق اصول دقیق و عمیق و علمی دین مبین اسلام، هرچه مزاج شخص معتدلتر باشد تاثیر فطرت پاک الهی در شخص بیشتر شده و استعدادها و شرایط رشد و تکامل انسانی و الهی در فرد قوی تر می شود.(بشنو از زبان وحی که فرمود؛چون پیامبر اکرم “ص”دارای معتدلترین مزاجها در کل انسانها بود،اشرف مخلوقات و سرور پیامبران گشت و قرآن بر قلب وی نازل شد.)و اساسا تمام بیماریهای روانی از بیماری جسمی نشات می گیرد.پس بیاندیش در تاثیر عمیق و سرنوشت ساز سلامت جسمی بر روان و شخصیت آدمی.و با این مقدمه اهمییت اصول وآداب انعقاد نطفه و بارداری ظاهر شده بر هر خواننده آگاهی ،التزام بران اصول واجب می نماید.حقیر بی مقدار،در این موضوع مهم،خلاصه ای از دستورالعملهای ناب غذایی و روانی را ازاحادیث و کتب خطی نفیس طب سنتی اسلامی که نزد من است و از محضر اساتید بزرگوار و صاحب مقامات و کرامات که در طی سالیانی تحصیل و تحقیق،جمع آوری نموده ام تقدیم نفوس مستعر می نمایم.

آداب قبل انعقاد نطفه
قبل از انقعاد نطفه،پدر و مادر باید حد اقل ۷ روز و بسیار خوب است که تا ۴۰ روز قبل آن برنامه خاصی را اجرا نمایند.برنامه غذایی ؛هر دو طرف زیر نظر مزاج شناس متبحر طب اسلامی طبق مزاج خود دستورات غذایی بگیرند اما دستوراتی که برای عموم مزاجها و حالتها باید مراعات شود بدین صورت می باشد بدین صورت می باشد
از غذاهایی که مولد خون لطیف و تمیز و مقوی است استفاده نمایند مثل؛تخم مرغ عسلی (از زمان شروع جوش ۲ دقیقه کامل بجوشد)-انواع آش مخصوصا آش آلو(در آش رشته آلو ترش خشک و زرد آلو بریزید با سبزیجات تازه) آش کشک و آش انار
ّآبگوشت گوسفند و مرغ تازه (فریز نشده)انواع سوپ سبزیجات تازه- سبزیجات به غیر سبزی گشنیز-بادام،زیتون،روغن زیتون،انجیر،میوه های فصل،خروا،کشمش،عسل،روغن حیوانی گاو،کره گاو،شربت سکنگبین(شربتی از سرکه طبیعی انگور با عسل با کمی عرق نعناع (برای طبیعت سرد)یا عرق کاسنی (برای طبیعت گرم) و آب-شربت سرکه طبیعی انگور با شیره انگور و آب (در هردو شربت سرکه شیره یا عسل باشد)پیاز،برنج کته با پیاز خام پخته شده باشد – کباب گوسفند تازه و …
از غذاهایی که مولد خون کثیف و پلید و غلیظ می باشند خود داری نمایند از جمله؛روغن نباتی جامد و مایع-سرخ کردنی با روغن نباتی غذاهای کارخانه ای مثل سوسیس و کالباس و کنسرویجات، نوشابه های گاز دار،گوشت گاو وگوساله(اگر چه تازه باشد) جگر و دل و قلوه (مخصوصا گاوی) مرغ کارخانه ای هورمونی-تنقلات کارخانه ای، ترشیجات،ماست و دوغ ترش (مگر در مزاج بسیار گرم)خیار و گوجه (مخصوصا در خانمها) انواع داروها و تقویت کننده های شیمیایی- غذاهای فریز شده و از شب مانده- سبزی گشنیز،سیاه دانه-داروهای گیاهی تند و تیز که باعث سقط جنین می شوند-ادویه جات تند و تیز و …
اگر قبل انعقاد نطفه در صورت آمادگی جسمی روزه بگیرند بسیار مؤثر و مفید خواهد بود.

آداب حال انعقاد نطفه
عارف کامل حضرت علامه حسن زاده آملی می فرمایند:حال پدر و مادر در زمان انعقاد نطفه تا ثیر بسزایی در شخصیت روحی و روانی فرزند خواهد داشت.پدر و مادر در حالی وارد بستر شوند که نه کاملا سیر هستند و نه گرسنه،با وضو باشند،با دعای خیر وارد بستر شوند،شب هنگام مخصوصا اواخر شب (اوایل نیمه شب)باشد،رو به قبله نباشد،بدن آنها کاملا عریان نباشد،فکر و. خیال آنها از هر گونه گناه،فکر همبستر شدن با غیر،خیال باطل و گزاف و نیت شهوترانی بدر باشد،و هر دو طرف در کمال ارضای یکدیگر بکوشند(بدون حرکات باطل و دور از انسانیت) بعد انعقاد نطفه حدود ۱ ساعت استراحت نموده و سپس اقدام به غسل کرده و عسل یا آب عسل میل نمایند.

نکاتی درباره شیردهی به نوزاد :

مادر سعی کند با وضو به نوزاد خود شیر بدهد، و در حین آن، تلاوت قرآن کند، که این دستورالعمل علاوه بر آثار معنوی عمیق روی روح و روان کودک، اثرات عجیبی روی سلامتی و تعادل مزاج وی خواهد داشت و موجب تولید خون صاف و معتدلی در بدن کودک می‌شود و آرامش را به ارمغان خواهد آورد .

درمان کمی شیر مادر
اگر شیر مادر کم می‌باشد، هر روز ۱ لیوان عرق رازیانه طبیعی (غیرپاستوریزه) را با عسل شیرین کرده بنوشد. می‌تواند به جای عرق، ۲ قاشق غذاخوری، تخم رازیانه را با آب سرد روی حرارت ملایم بگذارد و ۵ دقیقه آرام بجوشاند، صاف کرده با عسل بنوشد. این نسخه تأثیر زیادر در آرامش اعصاب مادر دارد و تنظیم هورمون زنانگی کرده و تناسب اندام زنانگی و تقویت قوای جنسی را نیز برای خانم‌ها خواهد داشت. (رازیانه در دوران قاعدگی و نفاس نباید مصرف شود(
اگر کودک میلی به شیر خوردن ندارد، این دستور را امتحان کنید :
مادر، هر روز ۱ مُشت شاهدانة بوداده را بخورد. شاهدانة بوداده موجب خوش طعم شدن شیر می‌شود .
اگر پستان مادر ترک می‌خورد و در حین شیر دادن سوزش دارد، قبل شیر دادن، نوک پستان را با شیر خود مالش داده تا نرم شود، می‌تواند از کره طبیعی گاو هم استفاده کند .
برای از بین بردن ترشحات چشم نوزاد که معمولاً رُخ می‌دهد، مادر هرچند ساعت یکبار، چند قطره شیر خود را به چشم نوزادش بریزد و شستشو دهد .

نکته‌ای در مورد دادن شیر گوسفند و گاو به کودک
شیر گوسفند مُضر بوده و مادر هرگز از آن به کودک خود ندهد، و شیر گاو یا بُز هم تأثیر بدی روی خُلق و خوی کودک می‌گذارد. حکما فرموده‌اند: خلق خوی صاحب شیر، به شیرخوار منتقل می‌شود، یعنی شیر گاو، موجب می‌شود کودک تا حدی خوی گاو را به خود بگیرد، مثل: کله زدن، قدرت بدنی بالا، زورگویی، غرور و …
در صورت ضرورت: شیر گاو را (شیر طبیعی و غلیظ) با کمی آب جوشیده شده، مخلوط کنید، (تقریباً شیر، آب باشد) در غیر این صورت، کودک دچار یبوست خواهد شد، اگر شیر، دقیق و پاستوریزه باشد، معمولاً نیازی به آب ندارد، اگر مادر در اوایل وضع حمل، شیر بسیار کمی دارد، علاوه بر عرق رازیانه، هرچند ساعت یک‌بار، باید شیر خود را بدوشد، و بهتر است با وجود شیر بسیار کم در پستان باز هم پستان خود را در دهان کودک گذارد، چرا که مکیدن کودک، پستان را تحریک کرده و موجب تولید شیر می‌شود، والا، در صورت ناامیدی از شیر آمدن، اگر مدتی کودک پستان را نمکد، شیر به طور کلی خشک خواهد شد.